پاورپوینت درمان شناختی اختلالات اعتیادی
پاورپوینت درمان شناختی اختلالات اعتیادی
(Cognitive Therapy of Addictive Disorder)
– شناخت درمانی (CT) در درمان اختلالات اعتیادی
شناخت درمانی چیست ؟ (what is cognitive therapy)
پاورپوینت اختلالات اعتیادی
روان درمانی -درمان شناختی اختلالات اعتیادی
عقاید غیر انطباقی یا فرضیات ناکارآمد
-تحریف های شناختی
(cognitive distortions)
افکار خودآیند یا خودکار
مدل شناختی مصرف مواد
(cognitive modle of substance abuse)
– توالی پیشنهادی رویدادها در مصرف مواد به شرح زیر است (شکل ۱) :
شکل ۱. مدل کامل مصرف مواد
(The suggested sequence of events in a substance abuse)
عقاید غیر انطباقی یا فرضیات ناکارآمد
(Dysfunctional Assumptions)
الگوهای شایع عقاید اعتیادی ناکارآمد
مفهوم سازی شناختی
(Cognitive Conceptualization)
مراحل ایجاد (flowchart) مصرف مواد
اطلاعات دموگرافیک
مشکل طرح شده
نیمرخ شناختی
فنون و راهبردها
(Techniques and Strategies)
روش سقراطی (Socratic questioning)
نمونه ای از پرسشگری سقراطی
تحلیل سود و زیان
(Advantage and Disadvantage Analysis)
۱) آیا داشتن این عقاید (یا رفتار اعتیادی) به سود من است ؟
۲) مزایا و زیان های (نتایج مثبت و منفی) این عقاید کدامند ؟
فهرست مزایا و زیان های مصرف و ترک سیگار
فن پیکان نزولی
(Downward Arrow Technique)
درمان شناختی اختلالات اعتیادی
هیجانات- احساس غمگینی ، خلق پایین و دمغ بودن .
فکر خودآیند- نمی توانم در این مهمانی الکل ننوشم .
فکر زیربنایی- «ممکن است همه چیز را از دست بدهم»
اسناد دوباره ی مسئولیت
(Reattribution of Responsibility)
انجام اقداماتی برای اصلاح رفتار
ثبت روزانه افکار (Daily Thought Record)
– جدولی ۷ ستونی است که به وسیله ی بیمار کامل می شود .
– پر کردن برگ ثبت روزانه ی افکار
۱- بیمار را قادر می سازد افکار خودآیند خود را بیازمایند و اعتبار آن را مورد توجه قرار دهد .
۲- روشی را برای مقابله با حالات خلقی منفی فراهم می آورد ، به طوری که احتمال تحریک مصرف دارو به وسیله ی این حالات کاهش می یابد .
برگه ثبت روزانه افکار ناسالم
تجسم یا تصویر سازی ذهنی
(Imagination or Mental Imagery)
– تجسم موقعیت های مصرف کننده ی مواد ، بازآفرینی روشن موقعیت تا حد ممکن ، سوال در خصوص افکار همراه با تجسم ذهنی
– استفاده از تجسم برای بازآفرینی کنترل شخصی و اجتناب از مصرف می تواند کمک کننده باشد .
– هم چنین
جرئت ورزی تجسمی برای نه گفتن به تعاریف دارو توسط دیگران
تجسم جایگزینی های مثبت و لذت بخش برای مصرف دارو
تجسم یک زندگی سالم و مولد در نتیجه ترک داروها
آزمایش های رفتاری (Behavioral Experiments)
– جهت آزمون اعتبار عقاید محوری ، افکار خودآیند و رفتار مرتبط با داروی بیمار طرح ریزی می شوند .
– بیماری معتقد است «اگر حشیش نکشم ، همه دوستانم را از دست خواهم داد» . آزمایش رفتاری این است که …
– شکل دیگر آزمایش رفتاری ، فن «گویی که» (As if) است …
درمان شناختی اختلالات اعتیادی
تمرین رفتاری (Behavioral Rehearsal)
ایفای نقش و ایفای نقش وارون (Reverse Role Play)
– بسیاری از افراد معتاد مشکلاتی در روابط میان فردی دارند (مثلاً در جرئت ورزی ، خودافشایی ، گوش دادن فعال) .
– به منظور آموزش مهارت های مؤثر میان فردی به بیمار ، درمانگر از ایفای نقش استفاده می کند .
– بعضی اوقات درمانگر داوطلب می شود که نقش بیمار را بازی کند در حالی که بیمار نقش فرد مشکل دار مقابل را (مثل همسر ، دوست معتاد قدیمی یا کارفرما) بازی می کند .
– هم چنین سوء مصرف کنندگان مواد می توانند یاد بگیرند تا از طریق ایفای نقش یک فرد مهم دیگر که از مصرف مواد آنها آسیب دیده است ، با افراد مهم زندگی خود همدلی کند .
پایش و برنامه ریزی فعالیت
(Activity Monitoring and Scheduling)
پایش و برنامه ریزی فعالیت
می تواند برای فهم و اصلاح رفتارهای مرتبط با دارو و افزایش رفتارهای مولد ، راهبردی مفید باشد .
-شکست بیمار در عمل نمودن به فعالیت های طرح شده
ممکن است در رابطه با عقایدی نظیر «نمی توانم هیچ کاری را درست انجام دهم» ، «هرگز به اهدافم نمی رسم» باشد .
هنگامی که بیماران در برنامه ریزی و کامل کردن فعالیت های غیردارویی موفق می شوند ، کمتر خودشان را بی یاور ، خارج از کنترل و وابسته به دارو خواهند دید .
برنامه فعالیت های هفتگی -درمان شناختی اختلالات اعتیادی
۱۱) آموزش آرام سازی (Relaxation Training)
– اغلب برای مصرف دارو یک مولفه ی اضطراب وجود دارد . مثلاً بعضی از الکلیک ها الکل را برای آرام شدن مصرف می کنند .
– بنابراین مصرف دارو ممکن است شکلی از خود درمانی (self medication) باشد .
وسوسه مصرف کوکایین
تنش یا اضطراب درمان شناختی اختلالات اعتیادی
– مراحل آموزش مربوط به آرام سازی کاربردی :
۱- آرام سازی پیشرونده (۱۵ تا ۲۰ دقیقه)
۲- آرام سازی بدون تنش (۵ تا ۷ دقیقه)
۳- آرام سازی کنترل شده ی علامتی (۲ تا ۳ دقیقه)
۴- آرام سازی افتراقی (۶۰ تا ۹۰ ثانیه)
۵- آرام سازی سریع (۲۰ تا ۳۰ ثانیه)
۶- و بالاخره آرام سازی کاربردی (کاربرد در موقعیت های واقعی)
اختصاص تکالیف درجه بندی شده
(Graded Task Assignments)
پاورپوینت اختلالات اعتیادی
– … بیماری که دوستانش تنها سایر افراد مصرف کننده مواد هستند ، ممکن است برای به حداقل رساندن احتمال عود تشویق شود تا با یک آشنای غیر معتاد زمانی را عاری از مواد (مثلاً خوردن نهار یا رفتن به سینما) بگذارند . با تکمیل موفقیت آمیز این تمرین ، بیمار تکلیف دیگری را که چالش انگیزتر است بر می گزیند تا این که شبکه ی دوستی جدید غیرمعتاد را بسازند .
حل مسئله (Problem- Solving)
– آن دسته از مصرف کنندگان مواد که بسیار تکانشی عمل می کنند ، غالباً در به کارگیری فنون حل مسئله عاجزند .
تعارض در برنامه ریزی بین جلسات درمانی و شغل
– مراحل حل مسئله به قرار زیر است :
۱- تعریف مسئله با اصطلاحات خاص و مشخص
۲- استفاده از «بارش مغزی» برای دست یابی به تعدادی راه حل
۳- آزمایش دلایل موافق و مخالف هر راه حل (هم در حال و هم در آینده و همین طور از منظر افراد مهم دیگر)
۴- انتخاب بهترین راه حل فرضی درمان شناختی اختلالات اعتیادی
۵- به عمل درآوردن رفتار به دنبال مقداری برنامه ریزی ، آمادگی و تمرین
ارزشیابی نتیجه درمان شناختی اختلالات اعتیادی
۱۴) ورزش (Exercise)
– سوء مصرف بیشتر مواد با سلامت جسمی و ورزش مداوم ناسازگار است .
– تمرین ورزشی مستمر ممکن است آگاهی فرد را از زیان های مصرف مواد و مزایای ترک افزایش دهد .
– فعالیت ورزشی ممکن است به بیمار کمک تا خودش را به عنوان فردی سالم و از نظر جسمی متناسب دوباره تعریف کند .
– تعریف دوباره (redefinition) ممکن است برای بیمار ناهماهنگی شناختی ایجاد کند و او را به اصلاح الگوی مصرف مواد برانگیزاند .
کنترل محرک (Stimulus Control)
– به منظور کاهش تماس با عوامل تحریک کننده مصرف دارو ، بیماران تشویق می شوند تا محرک های درونی و بیرونی را که ریسک زیادی برای فعال کردن عقاید مرتبط با دارو دارند ، شناسایی نمایند .
درمان شناختی اختلالات اعتیادی
– نشانه های (cues) :
۱- درونی
خلقیات منفی (بی حوصلگی ، اضطراب ، غمگینی و …)
مثبت (خوشی ، خوشبختی ،
هیجان زدگی و …)
۲- بیرونی
غذا ، مصرف کنندگان دیگر ، وقت روز ، مکان جغرافیایی و …