برنامه ریزی اقتصادی – اصول و تعارف و انواع برنامه ریزی

برنامه ریزی اقتصادی

بخش اول برنامه ریزی اقتصادی اصول برنامه ریزی

تعریف برنامه ریزی

تعریف آرتور لوئیس

تعریف تین برگر

تعریف شارل بتلهایم

برنامه ریزی در سطح کلان ،خرد،طرح،پروژه

تعریف هیرش.

تعریف ژان پیرماسه

تعریف برنامه ریزی جامع

برنامه ریزی اقتصادی

تاریخچه برنامه ریزی اقتصادی در تئوری و عمل

معایب و مزایای نظام بازار آزاد

معایب نظام قیمت ها

انواع برنامه ریزی اقتصادی

اقدامات لازم جهت

مشکلات موجود انواع برنامه ریزی توسعه به اعتبار دیدگاه و زمینه بررسی

الف)برنامه ریزی اقتصادی.

ب)برنامه ریزی فضایی توسعه.

انواع برنامه ریزی از دیدگاه شمول و مکان اجرای برنامه

تقسیم برنامه ریزی از دیدگاه محدوده اراضی

برنامه ریزی ملی

برنامه ریزی منطقه ای

تین برگن

 برنامه ریزی بخشی.

برنامه ریزی جامع

برنامه ریزی آمرانه و استبدادی:

 برنامه ریزی دموکراتیک

بلند مدت: بین ۱۰ تا ۲۵ سال (در ایران ۲۰ سال است)

ابعاد مختلف برنامه ریزی اقتصادی

۱- پوشش جغرافیایی :برنامه ممکن است به یک استان محدود باشد یا یک کشور و یا چند کشور را در بر گیرد.

۲)فرا گیری :برنامه ممکن است شبیه برنامه جزئی کشورهای سرمایه داری یا برنامه فراگیر کشورهای سوسیالیستی باشد.

۳)هدف:هدف برنامه ممکن است رشد اقتصادی،توسعه اقتصادی،یا تحکیم قدرت نظامی و یا ترکیبی از این ها باشد.

۴)اولویت:برنامه ممکن است در میان هدف ها به برخی اولویت دهد مثل بخش کشاورزی و یا یک استان .

۵)شدت :برنامه ممکن است به حد بخش و شاخه های اقتصادی بسنده کند و یا وارد جزئیات طرح ها نیز شود.

۶)انعطاف پذیری:برنامه ها بر حسب قابلیت تغییر و سازگاری با شرایط نوین فرق دارند

۷- زمان : برنامه ها بر حسب زمان لازم برای تهیه و اجرای آن ها و دوره اجرای آن متفاوت هستند.

۸- تواتر :برنامه ها را  میتوان بر حسب دفعاتی که تهیه میشود مقایسه کرد

وجوه مشترک برنامه ها

۱)برنامه همیشه دستور کاری است برای اقدامات آتی:

۲)همه برنامه ها به دنبال هدف یا هدفهایی هستند.

انواع هدف:الف)هدف های آرمانی(Goal)، ب)اهداف کلی(Objective) .

هدف برنامه ریز آن است که اهداف آرمانی را به اهدف کلی تبدیل کند و این کار نیاز مند علم و تخصص است.

تفاوت برنامه ریزی اقتصادی (Planning) و پیش بینی(Forcasting)

پیش بینی معمولا بر اساس روال گذشته و مفروضاتی چند

برنامه ریزی کوششی است که در آن آینده ای دلخواه تصویر شده

آینده نگری یا چشم انداز

باید وسایل نیل به هدف ها در برنامه فراهم باشد

 دارای انسجام و هماهنگی

بهینه سازی برنامه

سطوح گوناگون برنامه ریزی اقتصادی

 برنامه ریزی در سطح کلان(Macro-planning)

برنامه ریزی در سطح بخش ها(Sectoral- Planning)

برنامه ریزی در سطح طرح ها(Micro-Planning)

 بوم آرایی(آرایش سرزمین)

آمایش سرزمین

سابقه برنامه ریزی در ایران

برنامه سوم و چهارم و پنجم از روش جامع بود.

دشواری های روش اجرای برنامه ی جامع در ایران:

عدم آمار صحیح

-نبودن هماهنگی سازمان برنامه و وزارت خانه ها

نبودن نظام کار آمد نظارت و پیگیری.

دخالت گروه های ذی نفع و ذی نفوذ  داخلی و خارجی

عدم محیط مناسب برای انضباط برنامه ای.

تغییر و تحول در سازمان برنامه -برنامه ریزی اقتصادی

۱- سازمان برنامه در سال ۱۳۲۷ تأسیس شد.

۲- در ۱۵ اسفند ۱۳۵۱، سازمان برنامه و بودجه تشکیل شد(وظیفه تهیه بودجه سالانه به این سازمان سپرده شد).

۳- در ۱۳۶۳/۱۰/۲۷، سازمان برنامه و بودجه، به وزارت برنامه و بودجه تغییر نام داد و مسعود روغنی زنجانی ، وزیر برنامه و بودجه شد(تا شهریور ۱۳۶۸).

۴- در تیرماه ۱۳۷۸ ، سازمان برنامه و بودجه با سازمان امور اداری و استخدامی کشور ادغام شد و تبدیل به سازمان مدیریت و برنامه ریزی شد.

۵- در ۱۳۸۶/۴/۱۸، سازمان مدیریت و برنامه ریزی (پس از ۶۰ سال قدمت و تجربه) توسط احمدی نژاد منحل شد و بجای آن ، معاونت برنامه ریزی و نظارت راهبردی  و معاونت توسعه و سرمایه انسانی تشکیل شد.

۶- در دوره آقادی روحانی، مجلس طرح احیای و تشکیل سازمان ومدیریت ، برنامه ریزی و بهره وری را در دستور کار خود قرار دادو قرار بود تا ۱۰۰ روز آنرا به تصویب برساند اما…؟

جدول مشخصات برنامه های عمرانی ایرانی(قبل از انقلاب)

توسعه برنامه ریزی اقتصادی بعد از انقلاب